PROPOZYCJE WYCIECZEK ROWEROWYCH
PODCZAS XI MAŁOPOLSKICH DNI DZIEDZICTWA KULTUROWEGO
(16-17 MAJA 2009) Opracowała firma AMART Media < Strona główna | Trasa Krzeszowice i okolice >

Krzeszowice i okolice
Opisane poniżej wycieczki rowerowe prowadzą przez północne okolice Krzeszowic. Miejscem startu i zakończenia tras są Krzeszowice. Na odcinku Krzeszowice – Pisary – Siedlec ich przebieg jest jednakowy.
Pierwsza propozycja wycieczki obejmuje krótszą trasę i zakłada uczestnictwo w większości wydarzeń organizowanych w ramach XI Małopolskich Dni Dziedzictwa Kulturowego.

Podany poniżej czas trwania wycieczek obejmuje: przejazd do miejsc docelowych, zwiedzanie i uczestnictwo w programie MDDK.

Ciekawe miejsca na trasie:
Krzeszowice: park zdrojowy, pałac Vauxhall, łazienki „Zofia”, kościół pw. św. Marcina
Pisary: zabytkowy spichlerz, lamus i zabudowania podworskie
Czerna: sanktuarium pw. Matki Bożej Szkaplerznej i św. Ojca Rafała Kalinowskiego

Propozycja I:

Przebieg: Krzeszowice – Pisary – Siedlec – Krzeszowice
Długość trasy: ok. 18 km
Czas trwania wycieczki: ok. 9-10 godz.




Wybierając się do Krzeszowic, najlepiej przyjechać pociągiem z Krakowa. Na rozkładzie znajdziemy kilkanaście połączeń w ciągu dnia, także w weekendy. Czas przejazdu to 30 min. Należy pamiętać o zakupie dodatkowego biletu na rower. W Krzeszowicach rozpoczynamy wycieczkę przy dworcu kolejowym.
Stacja kolejowa w Krzeszowicach została otwarta 13 października 1847 r. kiedy po raz pierwszy wjechał na stację parowóz jadący z Krakowa do Mysłowic. Budynek dworca kolejowego posiadał pierwotnie jedną, środkową część, natomiast skrzydła boczne zostały dobudowane na przełomie XIX i XX w.

Obok budynku dworca znajduje się wieża ciśnień, która zaopatrywała parowozy w wodę. Do 2008 r. na bocznicy zgromadzonych było czternaście parowozów, które zostały sprowadzone przez Jerzego Rechziegela, pomysłodawcę utworzenia w tym miejscu skansenu kolejowego. Niestety nie udało się zrealizować tego planu, a w większości zniszczone parowozy zostały przewiezione do skansenu taboru i urządzeń kolejowych w Chabówce, do skansenu w Pyskowicach oraz do Krakowa – Płaszowa.

Już na początku naszej wycieczki czeka na nas nie lada atrakcja. Będziemy mogli się posilić podczas zorganizowanego na peronie dworca krakowsko-wiedeńskiego śniadania, które jest planowane między godziną 10.00 a 12.00. Warto przy okazji zajrzeć do znajdującego się w budynku dworca „Antykwariatu na peronie”, gdzie wśród starych książek i pocztówek każdy znajdzie coś dla siebie. Po śniadaniu wyruszamy na zwiedzanie miasta. Ułatwi nam to wytyczony szlak miejski, prowadzący po najatrakcyjniejszych miejscach.
Spod dworca kolejowego kierujemy się na wschód ul. Kolejową, a następnie skręcamy w lewo, w ul. św. Floriana. Jadąc prosto, przekraczamy skrzyżowanie z ul. Kościuszki i utrzymujemy kierunek jazdy wzdłuż ul. 3 Maja. Docieramy do skrzyżowania z ul. Krakowską. Tu skręcamy w prawo i po przejechaniu ok. 100 m docieramy do Muzeum Ziemi Krzeszowskiej. W muzeum znajdują się wystawy poświęcone m.in. historii, geologii oraz etnografii tego terenu. Zachęcamy do obejrzenia wystawy „Kąpiele siarczane”, udostępnionej zwiedzającym w godzinach 10.00-16.00. Po wizycie w muzeum wracamy do skrzyżowania z ul. 3 Maja i po przejechaniu kilkuset metrów ul. Krakowską, skręcamy w lewo, w ul. Wyki. Po przejechaniu niespełna 0,5 km skręcamy w prawo w ul. Walkowskiego i docieramy do Rynku. Zostawiając Rynek po prawej stronie, jedziemy krótki odcinek ul. Krakowską. Z lewej strony mijamy Zespół Zdrojowy, natomiast po prawej, przy ul. Parkowej, znajduje się kościół parafialny pw. św. Marcina.

Kościół w sobotę będzie udostępniony dla zwiedzających w godzinach od 8.00 do 17.00. W tym czasie będzie można zobaczyć prezentację szat liturgicznych ufundowanych przez Potockich. Zwiedzanie świątyni z przewodnikiem jest planowane w godz. 11.00, 13.00 oraz 15.00. W niedzielę kościół będzie udostępniony dla zwiedzających w godzinach popołudniowych, między 14.00 a 17.00, a zwiedzanie z przewodnikiem przewidziano na godz. 15.00 i 16.00.
Po zwiedzeniu kościoła można udać się z przewodnikiem (w godz. 10.00, 11.00, 12.00, 14.00,16.00) na spacer po części uzdrowiskowej miasta. Spacer potrwa około godziny.

Początki uzdrowiska sięgają II poł. XVIII w., kiedy to na zlecenie księcia Augusta Czartoryskiego dr Gotfyd Leonhardi przeprowadził badania właściwości występującej tu wody siarczanej oraz odkrył źródło wody żelazistej. Wtedy to zostało ocembrowane źródło wody siarczanej „Zdrój główny”, następnie wybudowano pierwsze łazienki, a do Krzeszowic zaczęli przybywać pierwsi kuracjusze. Obecnie uzdrowisko specjalizuje się w leczeniu schorzeń reumatologicznych oraz neurologicznych.
Na trasie spaceru znajdą się m.in. pałac Vauxhall i Łazienki „Zofia”.
W okresie rozwoju uzdrowiska, w latach 1783-17 86, dzięki inicjatywie i zaangażowaniu księżnej Izabelli Lubomirskiej wybudowano pałac Vauxhall – dawny dom zdrojowy.
Przejęcie Krzeszowic przez wnuka Izabelli Czartoryskiej – Artura Potockiego oraz jego żonę Zofię z Branickich w 1816 r. stanowi kolejny etap rozwoju uzdrowiska. W tym czasie powstały Łazienki „Zofia”, zwane do 1858 r. Zielonymi. Zainteresowanie uzdrowiskiem po 1835 r. znacznie osłabło i dopiero w wyniku wnikliwej analizy ich ówczesnego stanu, przeprowadzonej przez J. Dietla, rozpoczęto działania dążące do modernizacji zarówno urządzeń, jak i stosowanych metod leczenia. W atach 1875-1876 gruntownie zmodernizowano Łazienki „Zofia”. Uzdrowisko funkcjonowało do początku XX w., a jego reaktywacja nastąpiła w latach 60. XX w., kiedy to przeprowadzono prace remontowe i rozbudowano Łazienki „Zofia” i ośrodek leczniczy oraz odkryto nowe źródła mineralne: siarczane oraz solankowe.
Po spacerze z przewodnikiem warto zobaczyć zorganizowaną na parterze pałacu Vauxhall wystawę starych pocztówek z kolekcji Andrzeja Nąckiewicza pt.: „Pozdrowienia z Krzeszowic”, czynną w godzinach od 10.00 do 18.00.
Po drugiej stronie ul. Ogrodowej zlokalizowany jest zespół pałacowo-parkowy, w którym znajduje się pałac Potockich. Budowla w stylu włoskiego renesansu, zlokalizowana na wzniesieniu, powstała w latach 1850-1855 według projektu Franciszka Marii Lanciego. Był to dwupiętrowy budynek z czterema narożnymi wieżami wraz z dodatkowymi skrzydłami zamykającymi dziedziniec. Znajdująca się nieopodal oranżeria była połączona z pałacem galeryjką, przed główną fasadą znajdował się taras widokowy.
W pałacu Potoccy zgromadzili cenne dzieła sztuki: obrazy, rzeźby, meble, szkło, porcelanę, pamiątki historyczne itp. Po II wojnie światowej rezydencja stanowiła własność państwa; miały tu siedzibę różne instytucje państwowe. Niestety obecnie o świetności tego miejsca świadczą jedynie zachowane elementy dekoracji stiukowej we wnętrzach czy też znajdujące się w budynku Collegium Maius Uniwersytetu Jagiellońskiego schody, które pierwotnie łączyły część mieszkalną z gabinetem. Pałac otacza park założony w poł. XIX w.przez Adama Potockiego.


Niemałą zachętą do pozostania dłużej w Krzeszowicach będzie odbywający się między godz. 16.00 a 18.00 happening kostiumowy „Imieninowa majówka hrabiny Zofii”. Warto zostać i na chwilę przenieść się sto lat wstecz.
Opuszczając park, kierujemy się do ul. Parkowej. Jedziemy wzdłuż niej, następnie ul. Nowa Wieś, Bandurskiego dojeżdżamy do ul. Kościuszki. Tu skręcamy w prawo, a następnie w lewo, w ul. Daszyńskiego. Docieramy do dworca PKS, skręcamy w prawo, w ul. Kolejową i po około 200 m dojeżdżamy do dworca kolejowego. Tu swój początek ma kilka szlaków, zarówno pieszych, jak i rowerowych.
Szlakiem niebieskim będzie przebiegać dalsza część naszej wycieczki. Po przejechaniu ok. 1,5 km trasy przechodzimy kładką nad torami kolejowymi, a następnie przekraczamy skrzyżowanie z drogą krajową nr 79 – w obu miejscach należy zachować szczególną ostrożność. Dalej jedziemy w kierunku wsi Żbik. Wieś ta powstała jako folwark na przełomie XIV i XV w. Od 1928 do 1947 r. była własnością zakonu karmelitów bosych z Czernej.
W tym miejscu szlak rowerowy biegnie dalej do wsi Siedlec, my jednak opuszczamy trasę znakowaną i jedziemy drogą polną w kierunku wsi Pisary.
W Pisarach warto się zatrzymać na dłużej ze względu na liczne atrakcje przygotowane dla turystów w ramach Dni Dziedzictwa.
Program przewiduje spacer z przewodnikiem, który przybliży nam historię wsi i pozwoli zwiedzić najciekawsze zabytki, m.in. XIX-wieczny spichlerz, ruiny browaru z 1. poł. XIX w. czy też XVII-wieczny lamus. Zwiedzanie z przewodnikiem zaplanowano w godzinach 10.00, 12.00. 16.00. i 18.00. Ponadto uczniowie tutejszego gimnazjum zaprezentują instalację plastyczną, połączoną z otwartymi warsztatami dla dzieci. Niemałą atrakcją będzie happening plastyczno-dźwiękowy realizowany przez grupę teatralną z Zabierzowa. Wszystkie te atrakcje zaplanowano w godzinach od 12.00 do 18.00 w parku koło spichlerza.
Podczas pobytu w Pisarach będzie można skosztować wielu tutejszych przysmaków przygotowanych przez gospodynie, a serwowanych w lamusie.
Do Krzeszowic możemy powrócić drogą, którą przyjechaliśmy lub wybrać nieco dłuższą trasę przez wieś Siedlec. Wybierając tę opcję, kierujemy się na północ asfaltową drogą gminną. Docieramy do skrzyżowania i skręcamy w lewo, zostawiając po prawej stronie kościół.
Po przejechaniu ok. 0,5 km docieramy do wsi.
Pierwsza wzmianka o wsi pochodzi z 1394 r. Znajduje się tutaj barokowy dwór Zgromadzenia Najśw. Duszy Chrystusa Pana, który został wybudowany w II poł. XVIII w. Warto zwrócić uwagę na jego elewację frontową w kształcie szerokich alkierzy, które łączą podcienie wsparte na drewnianych słupach.
We wsi Siedlec ponownie spotykamy znaki szlaku rowerowego – niebieskiego. Na skrzyżowaniu dróg pozostawiamy po prawej stronie znaki tego szlaku. Pokonując około 3-kilometrowy odcinek trasy, docieramy do Krzeszowic.






Tym, którzy mają ochotę spędzić na siodełku rowerowym trochę więcej czasu, proponujemy po odwiedzeniu Pisar powrót przez wieś Siedlec na niebieski szlak rowerowy i kontynuowanie wycieczki za tymi znakami. Wybierając tę opcję, miejmy na uwadze, że trasa będzie prowadzić w dużym stopniu drogami polnymi i leśnymi, w związku z tym powinniśmy posiadać rower, który pozwoli nam bez przeszkód pokonać taki teren.
Trasa prowadzi przez malownicze tereny Dębnika i Czernej i jest bardzo atrakcyjna pod kątem przyrodniczym i krajoznawczym.

Wieś Dębniki słynie z kamieniołomu, w którym wydobywany jest czarny marmur dębnicki. Prace eksploatacyjne są prowadzone od XIV w., a wydobywany tutaj kamień jest wykorzystywany do elementów dekoracyjnych wnętrz. Następnym punktem na naszej trasie jest sanktuarium Matki Bożej Szkaplerznej i św. Ojca Rafała Kalinowskiego w Czernej. Czerna to malowniczo położona wieś na stokach Dolin Czerenki. W otoczeniu lasów położony jest zespół klasztorny karmelitów bosych, fundacji Agnieszki z Tęczyńskich Firlejowej, który powstał w latach 1631-1660. Klasztor wybudowano na planie kwadratu o długości boku 70 m. Budynki klasztorne otoczono murem, który oddzielał je od świata zewnętrznego. Wnętrze kościoła zachowano w stylu barokowym, a wybrane elementy wyposażenia zostały wykonane z marmuru wydobywanego w pobliskim kamieniołomie Dębnik. W ołtarzu głównym znajduje się obraz autorstwa Tomasza Dolabelli przedstawiający postać patrona zgromadzenia św. Eliasza. W ołtarzu bocznym znajduje się otoczony kultem obraz Matki Boskiej ze szkaplerzem w dłoni. Obecny obraz został wykuty w blasze miedzianej w XVIII w. na wzór wcześniejszego XVII wiecznego wizerunku Matki Boskiej.
Od momentu zniesienia wielkiej klauzury w XIX w. obraz zaczał słynąć z łask. W zabudowaniach klasztornych znajduje się grób oraz muzeum św. o. Rafała Kalinowskiego, w którym zgromadzono pamiątki po świętym oraz eksponaty przywiezione przez karmelitów, którzy prowadzili misję w Afryce.
Do dziś spośród trzynastu pustelni, jakie znajdowały się na obszarze wielkiej klauzury, najlepiej zachowała się pustelnia św. Agnieszki.

Po zwiedzeniu sanktuarium udajemy się w kierunku południowym, za znakami niebieskimi. Na tym odcinku trasa prowadzi w znacznym stopniu drogami polnymi i leśnymi. W drodze powrotnej do Krzeszowic przejeżdżamy przez osiedle Czatkowice. Wyróżnia się dwie części tego osiedla: Czatkowice Górne, starsze, wzmiankowane w XV w. przez Jana Długosza, oraz Czatkowice Dolne, na którym to osiedlu działa pokaźny kamieniołom wapienia węglowego.
Naszą wycieczkę kończymy w Krzeszowicach przy dworcu kolejowym.